Gare Ki

Wannan saƙo ne da na daɗe ina ta dakon sa. Yau shekaru sama da huɗu kenan rabon da na yi tozali dake, amma a kullum ruhina da ke yake tashi daga barci. Ki na nan sarkafe abin ki. Kina yadda kike so rabin rai. Jiya na jiyo a radio a na ta zabga muhawara kan maza masu kuka, sai dai na murmusa kawai. Ba na ce ba ki taɓa ganin kuka na ba. Kin sha ganinsa, tunda tare muka taso. Ranar da aka haifi ni ma ai kin gani. Amma duk ruwan hawayen da kika gani basa ɗauke da ƙunci sannan basu da ɗaci. Kawai dai ruwan hawaye ne. Ina da yaƙinin cewa kin gani a ranar da muka yi bankwana. Kin ga ruwan ƙwalla na. To amma, wasu lokutan idan na tuna da cewa mutanen da ke zagaye da ni da ɗan dama, sai naji akwai yiwuwar ba ki gane ni ba; ina can ƙurya ko kuma ɗaka, ina ɗauke da hankici ne ko tsumma, bana ce ba nima. Ban iya tunawa ba... Yanzu dai zan ƙaddara cewa baki taɓa ganin ruwan hawayena mai ɗauke da: ƙunci, da-na-sani, kewa, bege, da so ba. 

Abin da kuwa ma ba ki sani ba shine, wannan ne lokaci na ƙarshe da irin wannan hawaye ya tsatso daga gulbin idanuwana. A duk lokacin da na ji ƙwalla na kan so na ji ya ya yake. Kamar kullum dai babu komai a cikinsa. Ba shi da bambanci da ruwan sha. Ruwan rijiya. Kai hatta ma garɗinsa babu wasu ta’ajibbai da ke kewaye da shi. Hakan kuwa yasa ma na daina kukan. Saboda na san koda na yi sa, ba ya ɗauke da wannan garɗin. Wannan ɗanɗanon da na taɓa riska.

Sahiba, kin tafi da wani ɓari na rayuwata da babu mahalukin da zai iya kawo madadinsa. Ƙunci wani abu ne mai ɗaci, amma ya zauna a wani lungu a ruhina ya yi min kane-kane. A ɓoye yake mulkinsa, ta hanyar amfani da wasu shauƙin can daban wajen isar da saƙon sa. Misali, yanzu sai na ji farin ciki ya mamaye ni haka kurum, idan ko nai ƙuri, sai na ga ashe ba farin cikin kaɗai nake ba — shi ne kaɗai ya bayyana; akwai wani abu mai duhun launi a can ƙurya a zaune yana mai kallona, yana murmushi tare da gyaɗa kansa. 

Na kan ji wani ƙara a cikin ruhina wasu lokutan, koda na duba, sai na ga tana fitowa ne daga wani saƙo a can cikin ruhina. Ƙarar dai ba ta da ƙara. Shiru ce ma. Kawai tsabagen shiru ne ya sanya ƙarar fitowa. Wato dai a can cikina akwai wani irin rami kamar holoƙo da babu komai a cikinsa sai shiru. Ban ma ziyarar sa saboda tsoro da fargabar abin da zan buɗe na gani. E, ƙwarai, ni matsoraci ne, ban son ziyarar in da zai kai ni kushewa. Har yanzu ina da muradai da burika dana ke fatan cimmawa, watarana. Na san idan na shiga wannan rami kam da matsala. Ina gujewa matsala duk da yake dai ba zana iya guje masa ba, sahiba. Wannan ramin kushewarmu ne, a nan na binne soyayyarmu. A nan nake fata wata rana kurwata zata shige dan ta sadu dake.

Sai dai kuma ina rayuwa tamkar ba kya tare dani; tamkar babu ɓurɓushinki a komai na; tamkar iskar da nake shaƙa iska ce kawai, ba sinadaran hazon ruhinki ba; tamkar zuciyata na ci gaba da bugawa ne ba tare da taimakonki ba; tamkar rayuwata — a yanzu — ba wanzuwa take a doron tunaninki ba. Tamkar ba ki, sai dai kuma akwai ki a komai na, Sahiba. Tamkar ba ki, sai dai a duk sanda na tuna wane ni — mantawa nake wasu lokutan — ina ganin ki a samana kina mai kallona. 

Wannan abun, wani lokaci, na ci min rai ƙwarai amma da zaran na tuna cewa duk abubuwan da na lassafta a baya, kina da tasiri a gare su, kuma gaskiya ne, ke ɗin ce sinadarin rayuwata, sai na ji sanyi a ruhina. Sanyin na zuwa ne daga gun ki sahiba. Ai da ma kece mai sanyaya mini zuciya. 

A duk lokacin da na yi koda tunanin cewa kina nesa dani sai ruhina ya gargaɗe ni, domin wai zunubi ne mai girma faɗin haka. Wai kina kusa dani fiye da kusancin jijiyoyi ga ɗan Adam. Kuma haka ne fa, ko? Tunda dai ina tunawa da ke a duk sakan da duk minti. Barci ne kawai ke hanani tunawa dake, kuma ai wasu lokutan ina mafarkinki: wai gamu a wani dausayi; ni dake, da ƙaunar mu, muna masu kallon ruhikan mu ba tare da magana ba, akwai murmushi a saman fuskar mu sannan akwai alamar cikar aminci a kowannenmu. Ina sonki, sahiba. Ina tsananin kewarki. 

A nan alƙalamina — da na sato — ya ƙare daƙushewa, kin fini sanin iya adadin kewarki da nake yi. Kin fini sanin iya nauyin begenki da ke a ruhina. Kin fini sanin cewa ina sonki. Saboda haka, wannan rubutun duk domin ni na yi shi. Ke fa ba kya buƙatar sa — kina ganin gaskiya a can inda kike, saboda haka, kin fini sani. 

April,2024

Taurarin Samani

Ba kasafai nake samun kaina a cikin yanayin kaɗaici ba saboda a duk lokacin da na ɗaga kaina na yi duba zuwa ga samani, akwai ababen da ke fitowa daga duniyar tunanina dake ƙayatar da ni. Akwai so, misali. Ina son sa, ina son na yi ta kallon sa. Haka kurum, ba wai don ina so na kasance tare da shi bane, ko kusa, wasu abubuwan ganin su daga nesa yafi, kuma akwai tafiya mai tsawo tsakanin duniyar tunanina da ta zahirina. 

Akwai kuma kyawu, zan iya cewa kusan duk ababen da ke ƙayatar da ni akwai kyawu a cikinsu. Misali, dubi shayi, dubi turirin da ke ziryowa sama daga moɗar shayi, dubi sinadaran sa, dubi ƙwallar sa dake jikin shatin moɗar, dubin zatin sa shi karan-kan-sa. Akwai kyawu a shayi da kominsa....

Akwai kuma tarihi: wanda ya kasance mai kawo mini ziyara duk sakan. Kusan komai na yi, sai na ga ɓurɓushin tarihi a cikinsa. Ballantana, a duniyar tunanina, inda: zamanin da-da ke artabu da zamanin da, masana fikirar da ke artabu da na yanzu, tutar masarautun Hausawa ke artabu da ta Fulani, Gobirawa ke ci gaba da kawo hare hare Sakkwato da Zamfara, Katsinawan Maraɗi ke suɗaɗowa Katsina, Buharin Haɗejiya ke bawa daular Sakkwato wahala, musayen zazzafar rubututtuka tsakanin El-kanemi da Muhammadu Ɓallo ke cigaba da kwaranya, Kanawa ke tarbar Sarkinsu Alu bayan Basasa — shi a saman doki, sanye da fararen kaya, mayaƙa a bayansa, bayansa ma a bayansa. Marubuta ke ci gaba da rubutu ba tare da damuwa da duk wannan ba, Sarkin Musulmin da ke shiga ɗaka ya fara rubuta waƙe bayan ya gama fille kan maƙiya. Matar so, ma'abociyar ilimi, Nana Asma'u da ke ciyar da al'umma gaba ta hanyar koyar dasu daga ƙoramar iliminta. 

A duk wannan, sai kuma kaga ababen sun rikiɗe sun zama ayar tambaya: shin a wani ƙarni nake a duniyar tunanina? A wani zamani nake? Shin kasancewata a wani ƙarnin na da tasiri kan rayuwata ta yau da kullum ko ƙa-ƙa? 

Tambayoyin sai su rikiɗe su zama wata mata, kyakkyawa mai cikar zati da kamala. Ba ta da ko da lulluɓi amma zatin ta ya zame mata lulluɓi. A fuskar ta akwai wani tabo baƙi mai kama da ɗigon tawada, ta na murmushi kuma ta ɓata rai wasu lokutan. Ta kalleni sai kuma ta yi kamar ba ni. Da nai ƙuri ina dubanta sai na lura da hannunta akwai zanen tambarin arewa a manne a saman tafukanta. Gefe guda kuma a rigarta— can saman ta, kusa da wuyarta, ɗan kasa kaɗan— akwai zanen gidan da babu komai a ciki. A gefenta akwai littafan da babu rubutu a can ciki. Sannan akwai dokin da bata hawa sai dai kullum ayi ta mata ado. 

Sai kuma ta rikiɗe ta zama ni. Kamar ni kamar ba ni ba. Ga ni nan da littafai tuli ina ta nazarin su, ga maguna a gefe na manya manya masu gashi mai laushi da daɗin taɓawa. Farare dukkansu. Ga moɗar shayi ina ta sha ina ta kamfata. Na ƙare sanin tarihi—na kafa tarihi! Ina ta murna sai kuma na fara kuka. Kamar dai yadda akwai tarin alheri ga sani hakama akwai nakasu ga yawan sani. Ga ni nan a wata tsibiri, a zagaye da ni Teku da Bishiyoyi. Sai hadari ya taso daga ko'ina. Ina jin ƙishi ina ta jiran ruwan domin na sha. Sai ɗigo ɗaya ya fito daga gajimaren, yai ta juyi har ya iso duniyar tamu har ya faɗa tekun. Da ina ta murna yanzu kuma na fara kuka. Shin ku faɗa min, na sani ne ko kuma ban sani ba? Saboda duk yadda kuka duba, dole ne na koka: Ban ɗanɗana ɗigon ba, ba zan iya sha daga tekun ba. Duk sauran dalilan daga baya ne fa. Yanzu dai neman ruwa ya kama ni— ko dai na je nemansa ko kuma na zauna na jiraye ruwan sama. 

Sannan akwai adadin kwanaki da shekaru da na ɗiba a duniya, da yadda ma na yi amfani da shi. Gujegujen da na yi a nan da ma kurakuran da na tafka. Kuma ban da-na-sanin kurakurai na ko kaɗan. Kallonsu ma nake ina murmushi a raina. Ba wai don na amfana da su bane, e ƙila — tabbas ma na amfana da su — amma kawai saboda kasancewar su kurakurai shi ya sa na ke murmusawa a gare su. Ni ganina nake a cikinsu; ni a mutum ba a halittar da na ƙera wa kaina ba. Ni a gangariyar mutum mai kuskure. Mutum Ajizi. Shi ya sa na ke murmushi, dan a kullum suna tuna mini da waye ni idan na zama mai mantuwa— saboda mantuwa halittace da aka yi ta dan mu. 

Mantuwa na da tasiri ƙwarai a wannan bigire saboda ni dai ba komai na ke iya tunawa ba. Misali ba zan iya tuna ababen da suka faru da na ke shekara 10-15 ba, saidai ƴan kaɗan da ga cikin abubuwan da suka wakana. Na san na yi rashin lafiya a waɗannan shekaru, sannan nuna hazaƙa kwarai a makaranta. Sannan zan ɗan iya tuna abokaina da wasu abubuwan da suka faru da Ni kaina. Waɗannan duk ba su kai kaso 10 cikin ɗari daga ciki ba. Mantuwa na da daɗi. Har fuskoki ma ina mantasu, ina manta yadda duniyata ta kasance a baya, ina manta waɗanda suka munana min da ma waɗanda suka taimaka min na tsallaka titi. Waɗanda suka zage ni da ma waɗanda suka yabe ni. Tabbas mantuwa na da daɗi! 

Akwai kuma gulbin tunani da ke cigaba da ke cigaba da cika kamar a tsakiyar damuna. Zan iya riskar komai a duniya ta hanyar tunani. Ina shagala ƙwarai a wannan yanayi, duk da yake dai; da tunani nake tunanin, amma hakan ba ya hana ni samun cikakkiyar annashuwa a yayin yin sa. Ina farin ciki ƙwarai a wannan dausayin, ina kasancewa tatil tamkar wanda ya kwana a buge tsabar farin ciki. Ko dai tunanin ne ke bugar da ni ko kuma kasancewar na san ina tunanin ne, ba na ce ba. Misali, zan iya tunanin cewa ni ina tunanin abu kaza da kaza sun faru a gare ni, ko na mace ne ko ina raye. Sai kuma na fara tunanin yadda abin ya kaya ko da ina a raye ne ko a mace. Tunanin ba sa damuwa da kasancewa ta a mace, su ko a jikinsu. Kawai za su cigaba da tafiya ne bisa tsarin da ruhina(ƙila) ya tsara. Hakan kuwa na birge ni matuƙa kuma ina samun biyan buƙata— duk da bani bane nake tsara su, zuwa suke. Biyan buƙatar kuwa da nake samu ba ya wuce kasancewar ina iya sanin abin da zai wakana da raina ko babu. Hakan na matuƙar ƙayatar dani. Duk da yake, wasu lokutan, ina jan ragamar tunanin zuwa in da nake so su je— saboda zan iya hakan kuma ina da ikon yi hakan, tunda tunanina ne bana kowa ba. Ina matuƙar son wannan ɓarin na duniyar tunanina. Ban son me yasa ba, amma ina jin, ƙila, saboda ni ne mai yinsu ba kowa ba. 

Hakazalika, duk a nan duniyar, na kan samu kaina a wani yanayin da ke sani tunano duk abubuwan da suka faru, da waɗanda za su faru, da waɗanda nake so su faru, da waɗanda nake fatan su faru, da waɗanda nake hanƙoron faruwar su, da waɗanda haka kurum suke faruwa. Iya wannan na iya kaini duk wani irin bene na farin ciki da ɗan adam zai iya kintatawa. Idan ma kintacen za ya kai can sama-saman-samaniya ne, to ni ma farin ciki na na wurin, tare da.... 

Kada ku bi ta zancena, kawai ina labarta muku kaɗan daga cikin ababen dake shigowa duniyata ne da zaran na ɗaga kayi na ko ruhi na. Da zaran na kaɗaitu, da zaran yanayin shiru ya riske ni. Shi ya sa nake son barci. Amma fa, hakan ba ya hana ni ƙin shiru, saboda a wasu lokutan — a gaskiya, lokuta masu yawa — na kan riski aminci a wannan yanayi. Shi ya sa nake son shiru. Kuma ina son barci. Kuma ma ina son tunani — saboda suma da hular shiru suke zuwa, matayensu kam da kalabinsa, aworworansa, mayafinsa, murmushinsa, kyawunsa. 

Kai ina son shiru, a halin yanzu ma a can wata ƙasa a duniyar tunanina, ina zaune a dandamalin rayuwa ina mai kallonta, a samana akwai bishiyar Ɓaure mai girma da faɗi. A gefe na akwai moɗar shayi. A can gaba na kam akwai kyakkyawar budurwa mai cikakken zati, ni kuwa sai kallonta nake: ina shan shayi, ina ta son shiruna!  

08/05/25

MA. Maibasira

Sunayensu

Eh su, mai sunan su,
A haka aka haife su babu sunayensu?

Lokacin da kuke buƙatar kuriunsu,
Ku ne har mazaɓarsu dan ku tantancesu

Loton nan har hotunan su kuka maka,
A bango saboda kar ya wucesu.

Sai yau ɗin da ba ransu,
Saboda rashin ta ido kuka manta sunayensu?

Ina kuke lokacin da a ka kashe su,
Aka sare su sannan aka ƙona su?

Ina kuke lokacin da suke neman agaji,
Da bakunansu, babu mai kula su?

Ina kuke lokacin da aka ciri ɗaya daga kwata,

Aka wurga shi dan a ƙona su?

Ina kuke lokacin da fatar su yake zagwanyewa,
Ƙuna da raɗaɗin azaba na ta cin su?

Ina kuke lokacin da tsabar azaba,
Ta tayar da gaɓoɓin wasunsu?

Ina kuka ɓoye lokacin da aka fara bin,
Karnukan su da sara a na kashe su?

Ina kuka ɓoye lokacin da suke fitar da,
Hayaki daga bakunansu?

Na ce ku matsiyatan nan, marasa mutuncin nan,Masu ribatar nan, 
Ina kuke lokacin da suka rasa rayinsu?

Yau hawaye ke kwaranya a fuskata,
Zuciyata duk ta cika da raɗaɗi sanadinsu.

Akwai nauyi a ruhina a duk lokacin da na tuna da su,
Ji nake yi tamkar na ma san su.

Ban san sunayen su ba har yanzu ,
Saboda ƴaniskan sunƙi su duba su.

Na dai sanya masu suna,
Akwai Aminu akwai Ilyasu.

Da Ɗalhatu da Haruna,
Ƴan uwan juna na san su.

Ibrahima Halilu, kamili,
Ƙurani da Hadisai yana ta dakon su

Zubairu mai masoyiya zubaida,
Har yau ta kasa kallon bidiyon su.

A kullum hawaye ne ke kwaranya,
Idan har ta tuna da yadda aka ma su.

Sai ta ji kamar ma ana ƙona ta,
Idan ta tuna da soyayyarsu da Alkawarin su.

A zuciyarta wuta ke ta burtsatsowa,
Wutar bege da kewansu.

Shi kenan babu Zubairu,
Ya tafi kenan shi da ma sauransu. 

Na tuna da na cikin tayar nan,
Ɗan farin nan mai suna Harisu.

Na tuna yadda suka masa,
Yana ihu su kuwa suna dariyar su.

Ya na ta ajiyar zuciya,

Su kuwa suna ta muguntarsu.

A duk lokacin nan babu ɗaya daga cikin—
Su ƴan iskan nan da ya zo agajinsu.

Haka aka yi ta yi tsawon awanni,
Mutane fa a ƙasarsu.

Aka yi ta ƙona su ana daɓe su,
Da su da muradansu;

Abubuwan da suka so suyi,
Abubuwan ma da suke kan yi nasu.

Da masu ajiye kuɗi a cikin jaka,
Da masu ajiye shi a asusu.

Kudaɗen da za su saya wa,
Masoyansu balangu da kilishi da su.

Kayan sallah kuwa an tura kuɗi,
Yana nan yana jiransu.

Su zo su sanya sa,
Ashe babu damar ya gan su.

Iyayen da ke tagumi duk yamma,
Saboda kewar rashin ɗansu.

Ƴaƴayen da ke zaune a ƙofa,
Suna ta dakon dawawar ubansu.

Ashe ya tafi kenan,
Sai dai gawarsa za a kawo masu.

Ruhiƙa sun ƙunana,
Zuciyoyi ma da rauninsu.

A kullum da shi za su tashi,
Da safiya har zuwa barcin su.

Ƙunar rashi madauwamiya,
A kullum suna ta dakon su.

Ba fa ma rashin ba ne kaɗai,
Har da ma yadda aka zo gunsu —

Da labarin yadda,
aka daddatse jininsu.

Aka bige su, aka ƙona su,
Aka raunata su.

Akwai ƙunci da ɗacin,
Da ke daskare a wani saƙo nasu.

Haka za suyi ta dakon su,
Har ƙarshen rayuwarsu.

Mafarkai da burikan masoyansu,
Na can ƙuryar ruhikansu.

Soyayya da ƙunar rashin masoyansu,
Saboda tsabagen wauta ta mutanen ƙasarsu.

Wautar da ƴaniskan suke rurawa,
Domin biyan buƙata nasu.

Tashin tashina za ta cigaba da ɗorewa,
Har sai sun shiga taitaiyinsu.

Idan suka ƙi shiga ta lalama,
Ai sai a koya masu.

Ta hanyar fitar da su,
daga ɗakin da suke, su je can masu.

Mu koresu, 
Mu yi fatali da kayan su.

Mu ƙi yarda da duk batun su,
Ko ma wani abu da zai fito daga bakunansu.

Mu tsaya da kafar mu,
Wajen yin ball da su.

Tun da sun iya rura wutar kabilanci,
Mu Kore su, mu kakkaɓe tabarmarsu.

Mu faɗa masu ba su da matsuguni a nan,

Su tashi su yi tafiyar su.

Mu faɗa masu ƙasar ta mu,

Ba ta zamowa filin wasansu.

Da zasu dinga amfani damu,
Wajen biyan buƙatarsu.

Mu tuna masu da dubunnai,

Da aka salwantar da ransu.

Mu tuna masu da masoya biyun nan,
Da aka raba su har da soyayyarsu.

Mu tuna masu da hawayen mahaifiyar nan,
Da tagumin ƴaƴayansu.

Mu tuna masu da kwantacciyar ciwon nan,
Da ke binne a zuciyar ahalinsu.

Mu tuna masu da zaluncinsu,
Da ke rura wutar ƙiyayya duk domin su.

Mu tuna masu da soyayyar da ba a kai ga cimmawa ba,
Ƙaunar da aka rusa wa wasunsu.

Mu tuna masu da komai,
Komai har da furfurar wasunsu.

Kar mu bar su,
Kar mu sake su.

Idan suna guduwa,
Mu taɗe su, mu ingiza su!

Su rasa sukuni a yankin su,
Har sai sun tuna da sunayensu.

Kandalata

From Pinterest

Baza na yabe su ba,
Su waɗannan da suka sace mini kuriciyata.

Baza na je gun su ba,
Su dai masu sace mini dukiyata.

Baza na kula su ba,
Su waɗancan masu zaluntata.

Duk da hakan ba zai hana ni faɗa ba,
Kan yadda suke gudanar da ƙasata.

A yau babu walwala ta zahiri,
Ta tunanin ma babu ita.

Babu sukunin yin barci,
Babu sukunin yin mata.

Abinci ya wahala,
Magidanta sai dai su kwatanta.

Ga su can a ofis,
Suna can suna ribatata.

Suyi ado da ƙawa,
A ce ga Kapasiti suna bazata.

Ƙwalwar su a doɗe,
Ba Arabin, Bokon ma da ƙyar a ka sha ta.

Ba su san komai ba a harkar mulki 
sai dai nuna Bajinta—

Wajen zalunci kan marasa galihu,
Ga ƙasa nan sun ƙi su gyarata.

Komai na ƙasar ya lalace,
Mu kaɗai ya rage su lalata!

Mutum da rigar sa da a cike,
Yau shi ke yawo a cikinta.

A yau ƙiriniya babu ita,
Yara sun dena ta-ta-ta.

Daga sun taso,
Sai dai a jibga masu shirgi dan suje ƙolanta.

Makarantu sun rufeta,
Mallamai duk sun jigata.

Masana'antunmu ma na gida,
Duk an bi an gurgunta.

Dan talaka ba shi ba shinkafa,
Sai dai tsabar da zai iya kwatanta.

Iyaye sai zulumi,
Ƴaƴaye kuwa sai dai su ƙarata.

Dan Babu ma gonar,
Da za su je su nomata.

Idan sun tafi ma,
Babu tabbacin zasu iya komai ma a kanta—

Sai sun biya haraji,
Ko kuwa a ƙonata.

Ƴan bindiga daɗi,
Na cin kariyar su batare da sun babbakata.

Manyan mu na yawo,
Da tsaro domin su tsereta.

Fyaɗe, ƙwace, kisa,
Sun addabi ƙasata.

Har na tuna da wata yarinya,
A can saman tsauni, Kandalata.

Ta kan shigo cikin Gari duk sati 
domin ta sai da furarta.

Da shi ta ke ƙoƙarin,
Ciyar da ahalinta.

Bom ɗin wajen mauludi,
Ya kashe mahaifinta, ya raunata uwarta.

A kullum da ka kalleta,
Sai ka ji zuciyarka ta raunata.

Na tuna da yadda,
Su ƴan iskan suka ishe ta.

Suka kama uwarta,
Ita ma kandala suka kamota.

Suka afka mata—
A gaban uwarta.

Babu ƙwalla ko guda,
Idan ka kalli idaniyarta.

Akwai zulumi da tsana,
A can cikin zuciyarta—

Sun kwanta ruf,
Ita ma hakanta.

Kandalata dake zuwa gaɗa,
Ƴar yarinya ƙarama dake wasanta.

Yau babu ita,
Sai dai ƙoƙonta.

Ta shige cikinta,
Ta yi ruf, ta rufe abinta.

Kandalata da ke son ta zama likita,
Yau da wuya ma kaga fitarta.

Mahaifiyarta ma wacce ta ke gani,
Ta haɗiyi zuciya ta barta.

Yau ƙasar ta da ta ke kishi,
Ta yarda aka hainceta.

Babu wanda ya zo agajinta,
Babu ma mai kallon ta.

Ita kaɗanta,
ke ta dakon kayanta;

Ƙunar rai da,
Azabar zuciyarta.

Ta kan kalli rana,
Da yamma daga tagarta.

Ta kan kwatanta
rayuwarta da ranarta.

Sai dai ita ba ta zuwa ko'ina,
Daga ɗaki sai gadonta.

Ilimi babu shi,
Aikin ma ba ta.

Kandalata ba ta,
Ta ɓace ɓat a duniyarta.

Wannan yarinyar da na sani,
A kullum tana cikin murmushinta.

Yau a halin da take,
Babu ita babu murmushinta.

Ga su can a ofis,
Suna ta harkokinsu babu ita—

A zancen su, da kalaman bakinsu,
Ba sa ko furtata.

Al'ummarmu sun mance da ita,
Kowa ma yayi kamar babu ita.

Kandalata ta rufe ƙofar rayuwarta,
Ta tsani alummarta.

Wani lokacin har tsanar,
Na gangarowa ƙuncinta.

Ta hanyar hawaye,
Da ke zirya a saman fuskarta.

Ta kan tunano rayuwarta—
Ta baya da raunin zuciyarta.

Ta kan tuna da raɗadin da ke,
Binne a birnin zuciyarta—

A duk sakan da minti,
Dake motsi a rayuwarta.

O ni Kandalata!
Labarin ki akwai zafi ƙwarai na hankalta.

Ba ke kaɗai ba ce,
Akwai dubbunai waɗanda aka raunata.

A gaɓɓai, a zuciyoyi da ma ruhikansu,
Wasu ma duka a lokaci ɗaya kamar ke dai Kandalata.

Ki yafe Mani—
Ni ma na kuskaranta.

Na yi shiru kan ki,
Tamkar ba ke ba ce zuciyata.

Shi ya sa yau nai azamar,
Magana kan ki da fatan ki jiye ta.

A ce mutum da ƙasarsa da gidansa,
A samu mutanen da suka haketa?

Mutum da ƙasarsa,
Ba shi da ƴancin ya je gonarsa domin ya nometa?

Mutum ba zai iya shagali ba,
Sai a ce an kuskaranta?

Mutum ba zai iya tafiya cikin kwanciyar hankali ba
Ba tare da zulumi da tsoro sun shiga sun fita?

Mutum ba zai iya faɗar gaskiya ba,
Sai a turo masa da mahukunta?

Mahukuntan da ya kamata su kiyaye doka,
Sune a yau da su ake lalatata?

Sarakunan mu kamar ba su,
Masu maganar ma sun dainata.

A yau mu ne kuwa taron tsintsiya a barbaje,
Da alamar, da jam'iyar ma ya nuna ta.

Kan mu a rabe kullum da safe,

Sai magana ba ma ma kiran sunanta.

Wai yaushe ne za mu duba,

Sannan muyi nazari mu hankalta.

Makiyanmu mun sansu,
Ɓerayen ofis ake shelanta.

Su ne masu wawure asusu,
Su wawure komai har ma su ƙonata.

Su yi bidiri da ƴaƴayen su,
Mu kuwa muna azabta.

Su watsa mana ƴar tsaba,
Mu biye masu suyi ta ɓeranta.

Muna bin su da sowa,
Su kuwa suyi ta ƙara wa kansu wadata.

A yau babu asibiti mai inganci,
Masu ciki kullum na azabta.

Babu hanyar titi,
Akwai garuruwan da ba a iya ƙetarata.

Babu makarantu,
Ƴaƴayanmu turancin ma ba sa iya ta.

Rayuwar mu kullum cikin ƙunci da ƙaskanci,
Saboda ƴaniska ƙalilan da ke ribata.

Mutane mu hankalta,
Ku tuna fa da Kandalata!

03/05/25